Met o.a. 13 bijdrages uit verschillende maatschappelijke invalshoeken voedde VNO NCW de Bilderbergconferentie 2020. In de publicatie “Over de brug komen” herken ik een duidelijke roep om dialoog met stakeholders en belanghebbenden. Dat is goed nieuws! Wat zijn de aanwijzingen?
In het 127 pagina’s tellende “Over de brug komen” vind ik mooie aanwijzingen en antwoorden voor de noodzaak van stakeholderdialoog. Ik deel de opvallendste passages in twee bijdrages. Uit elk interview blijkt wel de wens, ervaring of noodzaak voor organisaties om met stakeholderdialoog aan de gang te gaan. Om zo de noodzakelijke commitment, wijsheid en acties boven tafel te krijgen voor hun vraagstukken van vandaag en morgen. Dat is de next step om van algemene analyses naar tailor made oplossingen en stakeholdervalue te komen. Verbinding maken en vertrouwen kweken tussen belanghebbenden, op zoek gaan naar gedeelde waarden en samen werken aan oplossingen. De dialoog met stakeholders en belanghebbenden is daarvoor het aangewezen middel. Zo kunnen organisaties dus over de brug komen. Ik kan iedereen van harte aanbevelen de publicatie “Over de brug komen” in zijn geheel te lezen en biedt graag mijn hulp aan bij het starten van een stakeholderdialoog.
Harry van de Kraats, partner Maes & Lunau, voormalig algemeen directeur AWVN
‘Het integreren van de economische en sociale agenda begint met het vaststellen en doordenken van de bestaansreden van een organisatie. Wat drijft ons? Hebben wij iets toe te voegen dat echt iets betekent voor anderen? Wat vinden we belangrijk? Waar staan we voor? Wat we binnen de organisatie ontwikkelen aan kernwaarden, moeten we ook daarbuiten laten zien in de producten die we leveren. Dat vraagt van bestuurders een veel sterkere oriëntatie op wat er in de buitenwereld gebeurt. Ze moeten nadenken over de license to operate. Dat is het bestaansrecht van de onderneming. In mijn optiek betekent dat: denken in termen van stakeholdervalue en denken in termen van belanghebbenden binnen en buiten de onderneming. Kijken naar de onderneming vanuit de invalshoek van anderen: toeleveranciers, medewerkers, buren, maatschappelijke organisaties.
Vooruitkijken
Denken in termen van stakeholdervalue gaat primair over vooruitkijken. Wat willen mensen? Hoe kijken ze tegen de wereld en de onderneming aan? Deze manier van denken, dat sturen op stakeholdervalue, deze andere agenda, is niet vanzelfsprekend in de bestuurskamers van ondernemingen. Die moet ingebracht worden. Het gaat niet vanzelf. Directie, raad van bestuur, raad van commissarissen zullen steeds indringender vragen stellen over de ‘vermenselijking’ van het ondernemingsbestuur. HR is de factor die hierin voorop moet gaan. HR vervult de mensgerichte functie binnen een organisatie.’
Rianne Letschert, rector magnificus Universiteit van Maastricht
‘Gelukkig zijn er ook bedrijven die het goede voorbeeld geven en hun sociale verantwoordelijkheid nemen. Uit onderzoek blijkt dat als een bedrijf zich inzet voor publieke waarden, dit een positief effect heeft op de medewerkerstevredenheid. En daarmee op de effectiviteit van medewerkers en op het bedrijfsresultaat.’ Verder stelt ze: ‘Onze studenten zijn allemaal bezig met het klimaat en willen iets doen aan de klimaatproblemen. Als deze generatie studenten straks de arbeidsmarkt op gaat, gaan ze op zoek naar bedrijven en organisaties die passen bij hun waarden. Op een krapper wordende arbeidsmarkt zullen bedrijven dus erg hun best moeten doen om jonge werknemers binnen te halen. Ieder bedrijf dat aantrekkelijk wil zijn voor nieuwe medewerkers moet zich op thema’s als duurzaamheid richten. Hoe precies, kan per bedrijf of organisatie verschillen, maar mijn advies is: doe het vooral in dialoog.’
Pearl Dykstra, hoogleraar Empirische Sociologie Erasmus Universiteit Rotterdam
‘Het vraagstuk van vertrouwen begint bij betrouwbaarheid. Je krijgt pas vertrouwen als je betrouwbaar bent. Dat geldt niet alleen voor wetenschappers, maar ook voor politici en ondernemers. Ben je integer, wat zijn je motieven, handel je volgens je principes? Als mensen zien dat je eerlijk bent over je motieven en principes en dat je in lijn daarmee handelt, zullen ze je meer vertrouwen. Tegelijkertijd staan we met z’n allen voor grote opgaven, ook op het gebied van inclusiviteit. We hebben allemaal last van vooroordelen. Iedereen zou bij zichzelf moeten onderzoeken hoe makkelijk we mensen uitsluiten, hoe snel we met oordelen klaar staan. ‘
Windowdressing
‘Het is belangrijk voor een samenleving dat mensen leren om vanuit het perspectief van een ander naar een probleem of vraagstuk te kijken. Want als je vanuit het perspectief van de ander kunt kijken, ga je zelf ook anders kijken. Veel bedrijven zeggen dat ze hun best doen om een bijdrage te leveren aan duurzame ontwikkelingsdoelen, maar soms is het niet meer dan windowdressing. Bijzaken worden aangepakt, de grote problemen laat men liggen. Ik vind dat alle mensen, elke wetenschapper, elke burger, elke onderneming, zich moet afvragen waar ze mee bezig zijn. Of ze iets goeds bijdragen aan de wereld. Daar zouden geen regels voor nodig moeten zijn. Regels komen van buiten, integriteit zit van binnen.’
Suzanne Laszlo, directeur UNICEF Nederland
‘Wij zijn zelf de laatste jaren anders naar het bedrijfsleven gaan kijken. Vroeger staken we als ngo’s altijd ons vingertje omhoog. Wij wisten hoe het moest en hoe het niet moest. De laatste jaren zijn we veel meer met bedrijven in dialoog gegaan en is er begrip gekomen voor elkaars inzichten en belangen. Het geeft geen zin om in termen als goed en fout te denken. Zo simpel is het niet. We moeten kijken waar we gezamenlijk stappen kunnen maken. Daarom zetten wij in op samenwerking met bedrijven, niet op strijd.
Kijk naar jezelf
Er is waardering voor bedrijven die purpose-driven zijn, die willen bijdragen aan oplossingen en de wereld willen verbeteren. Het is goed voor hun imago en ze trekken er nieuwe medewerkers mee aan. Dat versterkt dan ook weer de intrinsieke motivatie om dingen te willen veranderen. Ik denk dat we door samen te werken tot nieuwe oplossingen kunnen komen. Sterker: alleen door samen te werken kunnen we tot duurzame, structurele veranderingen komen. En iedereen kan bijdragen. Grote én kleine bedrijven. Kijk niet naar anderen, maar kijk naar jezelf: wat kunnen wij bijdragen, doen wij het goed? De echte verandering begint bij een verandering van de mindset.’
Sandra van Pellegrom, nationale SDG-coördinator
‘Het idee dat de wereld van morgen anders moet zijn dan die van vandaag krijgt vorm in de SDG’s. Een duurzame en inclusieve economie en samenleving staan centraal. In haar beroemde boek “Doughnut economics” (2017) neemt ook Kate Raworth de Duurzame Ontwikkelingsdoelen als basis voor het sociale fundament van economische welvaart. De SDGs zijn een ‘win-win’ agenda: het draait om samenwerking die voor alle partners positieve resultaten oplevert. Het ene doel mag niet ten koste van het andere doel bereikt worden. Economische groei zonder respect voor de planeet en de mens is een doodlopende weg, en zonder vrede komen alle andere doelen ook in de knel. Het is dan ook geen menukaart. Juist door doelen in onderlinge samenhang aan te pakken kunnen zij duurzaam, en vaak ook sneller, bereikt worden.’
Een open gesprek aangaan
‘Met behulp van de SDG’s kunnen bedrijven op drie vlakken laten zien een positieve bijdrage te leveren aan maatschappelijke uitdagingen: door de eigen processen te verduurzamen, door innovatie en technologische vernieuwing, en door de eigen medewerkers, toeleveranciers en klanten hierbij te betrekken. Bedrijven doen er goed aan niet alleen te “zenden”. Conform de partnerschap gedachte van de SDG’s kunnen zij een open gesprek aangaan met klanten en partners over hoe ieder kan bijdragen aan MVO en de SDG’s. Zichtbare successen kunnen weer een ‘multiplier effect’ hebben: burgers krijgen meer vertrouwen in bedrijven, medewerkers krijgen energie omdat concreet aan impact gewerkt wordt. En grote bedrijven kunnen helpen om de verhalen van de kleinere bedrijven in partnerschap zichtbaar te maken.’
Petri Hofste, commissaris in de financiële sector
‘Er is geen bedrijf waar ik kom, waar níet over de SDG’s wordt gesproken. De samenleving verwacht van bedrijven dat zij verantwoordelijkheid nemen voor de gevolgen van hun handelen, nationaal en internationaal, voor mensen en voor de planeet, en dat zij laten zien wat zij bijdragen aan de duurzame ontwikkelingsdoelen. Bedrijven moeten aan die verwachtingen voldoen. Hun bestaansrecht ligt immers in de samenleving; ze hebben de steun nodig van de samenleving. Niet alleen omdat hun stakeholders en klanten daar zitten, maar ook met het oog op huidige en toekomstige medewerkers. Medewerkers willen trots kunnen zijn op het bedrijf waar ze werken. Bij veel jonge bedrijven zie je dat ze enorm goed weten wat hun purpose is en welke impact ze willen bereiken. Bedrijven die al langer bestaan, moeten hun bestaansrecht soms opnieuw uitvinden of herdefiniëren.’
Langetermijnwaardencreatie
‘Coöperaties als de Rabobank en Achmea, waar ik commissaris ben, hebben daarbij een streepje voor, want zij zijn voor en door leden opgericht. Ik denk dat het tot het wezen van een coöperatie hoort om het gesprek met de samenleving aan te gaan. Maar voor andere ondernemingen geldt hetzelfde: we kunnen de vraagstukken waar we voor staan alleen samen oplossen: overheid, bedrijfsleven, wetenschap en burgers. Hoe ingewikkeld het vaak ook is, als een onderneming niet naar de lange termijn kijkt, zal zij uiteindelijk niet overleven. Daarom is het ook in het belang van de aandeelhouders om voor de langetermijnwaardencreatie te gaan. Een bedrijf dat niet investeert in duurzaamheid, gaat het niet redden. Maatschappelijke waardencreatie gaat niet alleen over financiële groei, maar ook over aandacht voor de persoonlijke ontwikkeling van medewerkers en over de oplossing van maatschappelijke vraagstukken. Want daarmee draagt een bedrijf bij aan het welzijn van de samenleving.’